ΧΙΡΟΣΙΜΑ-ΦΟΥΚΟΥΣΙΜΑ

Ευφωνική συζυγία θανάτου, που ανακαλεί τη μητρική όμοιά της, την εναλλασσόμενη ταυτοσημία: πόλεμος-«ειρήνη» ή «ειρήνη»-πόλεμος. Του ενιαίου ιμπεριαλισμού. Το «σοσιαλιστικό» Τσερνομπίλ όχι μόνο δεν ξεχάστηκε αλλά, αντίθετα, βρικολάκιασαν με τραγικά επίκαιρο τρόπο, οι μνήμες του 1986, ενώ οι συνέπειες συνεχίζονται και θα εξακολουθήσουν στο απροσδιόριστο μέλλον.

Μετά το καταστροφικό ξέσπασμα των φυσικών φαινομένων στην Ιαπωνία (μέγας σεισμός και κατακλυσμιαίο τσουνάμι), ακολούθησε η φρικωδία της πυρηνικής καταστροφής. Χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν για πάντα τις εστίες και τα υπάρχοντά τους (όπως πριν από χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής του Τσερνομπίλ), ενώ οι ζωές εκατομμυρίων Ιαπώνων για γενεές γενεών, αλλά και η Φύση (Γη, Ωκεανός, έμβια όντα) ποτισμένες, μολυσμένες από ραδιενεργά στοιχεία, θα υποστούν τον αργό θάνατο ή το βασανισμό των ασθενειών και τις τερατογενέσεις, αφημένες εγκληματικά, με τη συνενοχή του κράτους, στο έλεος των συμφερόντων μιας εταιρείας του πανίσχυρου παγκοσμίως πυρηνικού λόμπι. Η ευημερία των κερδών από την πυρηνική ενέργεια και η ενεργειακή επάρκεια για την γιγαντιαία παραγωγική μηχανή τής ηττημένης στον Β' Π.Π. αλλά αναγεννημένης Ιαπωνίας (η οποία διαθέτει ελάχιστους ορυκτούς ενεργειακούς πόρους), έχουν κυριολεκτικά στα θεμέλιά τους τα κόκκαλα των δεκάδων χιλιάδων αναλώσιμων (συχνότατα “μιας χρήσεως”) εργατών. Σε μια συγκλονιστική συνέντευξή του στο περιοδικό “ΕΨΙΛΟΝ” της «Ελευθεροτυπίας»(5-6-2011), ο Ιάπωνας φωτογράφος Κένζι Χιγκούτσι που, όπως λέει ο ίδιος, τον θεωρούσαν (τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα) στη χώρα του ως “αντεθνικό στοιχείο”, επειδή εδώ και 38 χρόνια εστίαζε αποκαλυπτικά με το φακό του στους εργαζόμενους-θύματα της πυρηνικής μόλυνσης, λέει: «Η μετάβαση από το πετρέλαιο στην πυρηνική ενέργεια έφερε ακόμη περισσότερα κέρδη. Το πρόβλημα είναι ότι η Ιαπωνία έχει βάλει πρώτη της προτεραιότητα τον πλούτο και αγνοεί τις συνέπειες. Οι ελίτ παίρνουν τα κέρδη και οι εργάτες, στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, θυσιάζονται» (υπογράμμιση δική μου).

Πώς λειτουργούν τα πυρηνικά εργοστάσια και ποιοι εργάζονται σ’ αυτά; Απαντά ο Ιάπωνας φωτογράφος:

«Τα πυρηνικά εργοστάσια δεν λειτουργούν με υπολογιστές. Λειτουργούν, στην πραγματικότητα, με τη χειρωνακτική εργασία υπενοικιαζόμενων εργατών. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ούτε μέρα. Καθημερινά γίνονται εργασίες ρουτίνας: σφουγγάρισμα του δαπέδου για να απομακρυνθεί η ακτινοβολία, καθαρισμός του νερού που έχει διαρρεύσει, μερικές φορές ακόμη και συγκολλήσεις σωλήνων την ώρα που λειτουργεί το εργοστάσιο... Αυτή η δουλειά απαιτεί μόνο φυσική δύναμη, δεν χρειάζονται εξειδικευμένοι εργάτες... Υπάρχουν στρατιές ανέργων από τους οποίους στρατολογούν οι εργολάβοι και οι υπεργολάβοι για σύντομες κι επικίνδυνες βρώμικες εργασίες, ενώ υπάρχουν και ακόμα χαμηλότεροι υπεργολάβοι, σε ένα αχανές δίκτυο εταιρειών, στο οποίο εμπλέκεται και η Γιακούζα, η ιαπωνική μαφία... Πολλοί νέοι άνθρωποι πάνε σ’ αυτήν τη δουλειά επειδή δεν υπάρχουν δουλειές στις μικρές πόλεις ύστερα από την ύφεση του 1991, παρόλο που η Ιαπωνία θεωρείται πλούσια χώρα. Η δουλειά στο πυρηνικό εργοστάσιο είναι απλή χειρωνακτική εργασία, που ο καθένας μπορεί να κάνει. Δεν έχουν άλλωστε ενημέρωση και δεν γνωρίζουν τον κίνδυνο».

Για τους κινδύνους, λέει:

«Η έκθεση στην ακτινοβολία της ατομικής βόμβας και αυτή στην ακτινοβολία των πυρηνικώνεργοστασίων έχουν τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά. Πίσω από την ωραία φράση “ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας” υπάρχουν εργάτες που υποφέρουν».

Οι βαριές ασθένειες όσων εργαζομένων νόσησαν και προσέφυγαν στα δικαστήρια, ουδέποτε αναγνωρίστηκαν. Πρωτοστάτης σ’ αυτόν τον αγώνα, ο ηρωικός Μιτσουάκι Ναγκάο, ο οποίος, εργαζόμενος στην κατασκευή αντιδραστήρων της Φουκουσίμα και της Τσουρούγκα, δέχτηκε υπερβολικές δόσεις ραδιενέργειας, με αποτέλεσμα να προσβληθεί από μια σπάνια μορφή καρκίνου του αίματος, το πολλαπλό μυέλωμα. Παρά τον δικαστικό μαραθώνιο, εναντίον της Tepco, πέθανε αδικαίωτος. Γιατί;

«Γιατί, απαντά στην ίδια συνέντευξη ο Χιγκούτσι, η πυρηνική ενέργεια αποτελεί εθνική πολιτική της Ιαπωνίας. Αν το δικαστήριο αποδεχόταν τη σύνδεση, το πιθανότερο είναι ότι θα έπρεπε να μπει τέλος στην πολιτική της πυρηνικής ενέργειας. Η λέξη “δημοκρατία” δεν υπάρχει στην Ιαπωνία».

Υπάρχει εργαζόμενος που δούλεψε το 1979 για τρία μόλις λεπτά στον αντιδραστήρα 1 της Φουκουσίμα και μολύνθηκε τόσο που δεν μπόρεσε να ξαναδουλέψει! Είναι πρόσφατες οι εικόνες που έδειχναν, τις πρώτες μέρες μετά το τσουνάμι, να εναλλάσσονται κατά κύματα οι υποψήφιοι μελλοθάνατοι εργάτες, επιχειρώντας σε “έναν ωκεανό ραδιενέργειας” να σβήσουν τη φωτιά στο εσωτερικό των κατεστραμμένων αντιδραστήρων. «Το ιαπωνικό οικονομικό θαύμα χτίζεται πάνω σε φτηνά και αναλώσιμα εργατικά χέρια».

Πυρηνικά για πόλεμο και ειρήνη:

Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος

Η ίδια χώρα, ο ίδιος λαός που, πριν από 66 χρόνια, έγινε το πρώτο φρικτό πειραματόζωο του πυρηνικού υπερόπλου με τις δύο βόμβες να αφανίζουν Χιροσίμα και Ναγκασάκι, ζει τώρα την καταστροφή της “ειρηνικής” Φουκουσίμα. Και για να μην ξεχνάμε: Στην πραγματικότητα, τον Αύγουστο του 1945, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει, με τη Γερμανία ηττημένη. Η πλάστιγγα του ιμπεριαλιστικού μακελειού είχε αναδείξει τους νικητές και στο τραπέζι των ληστών είχε ήδη τεθεί το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Έτσι, ο επικυρίαρχος αμερικανικός ιμπεριαλισμός, έπρεπε να δείξει τα μπράτσα του, ανοίγοντας ταυτόχρονα την πόρτα της κόλασης για την ανθρωπότητα. Με τις ατομικές βόμβες, επισφράγισε το θρίαμβό του και τον μεταπολεμικό ρόλο του απέναντι σε ανταγωνιστές και πρώην «συμμάχους». Κλασικό παράδειγμα για το πώς ο καπιταλισμός μετατρέπει την επιστήμη σε εργαλείο καταστροφής εφιαλτικών διαστάσεων.

Η Φουκουσίμα, είναι εξίσου κλασικό παράδειγμα (όχι λιγότερο άγριο) για το πώς, σε ειρηνικές συνθήκες, με την επιστήμη της εκμετάλλευσης για «ειρηνικούς» σκοπούς και για να αναδειχτεί η Ιαπωνία σε ηγέτιδα δύναμη της παγκόσμιας σκακιέρας, μετατρέπεται η ζωή σε λάφυρο του κέρδους με ανάλογης καταστροφικότητας αποτελέσματα. Έτσι, η Ιαπωνία με τους 54 πυρηνικούς αντιδραστήρες, πάνω στο πλέον σεισμογενές έδαφος του πλανήτη, εξελίχθηκε σε «υπερδύναμη του πλουτωνίου». Πάνω από τις ανθρώπινες ζωές, τους πολιτισμούς και την ίδια τη ρίζα της ύπαρξής μας, τα κέρδη. Είτε με πόλεμο είτε με ειρήνη.

Φύση και άνθρωποι καθυποτάσσονται ολοκληρωτικά στον θεμελιώδη, ανταγωνιστικό και ανεξέλεγκτο κύκλο, όπως τον διατύπωσε ο Μαρξ: Χρήμα - Εμπόρευμα - Χρήμα. Στον παντοδύναμο νόμο του κέρδους, το κυρίαρχο σύνθημα, είτε «ειρηνικά» είτε δια πυρός και σιδήρου, είναι: «επικερδείς επενδύσεις - επικερδή συμβόλαια». Με τα γιγαντιαία και παγκοσμιοποιημένα τραστ συμφερόντων στην πρώτη γραμμή. Οι χρηματοπιστωτικοί κολοσσοί και οι εταιρείες-κολοσσοί αλληλοτροφοδοτούνται με κεφάλαια που καταβροχθίζουν αδίστακτα όσα συναπαρτίζουν τη ρίζα της ζωής.

Σ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, οι τρομακτικές κλιματικές αλλαγές (μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης και έντασης), έχουν ξεκινήσει προ πολλού. Κορυφαίο το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που προκαλεί αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης, λιώσιμο των «αιώνιων πάγων», άνοδο της στάθμης των θαλασσών, ερημοποίηση εδαφών κ.λπ. Κλονίζεται συθέμελα η ισορροπία της Φύσης στον πλανήτη Γη. Λεηλατούνται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς ή αφανίζονται από βιβλικές πυρκαγιές χλωρίδα και πανίδα. Καταληστεύονται μέχρι την τελευταία σπιθαμή τα εναπομένοντα αποθέματα του θαλάσσιου και υποθαλάσσιου πλούτου, του εδάφους, του υπεδάφους, του νερού και του αέρα. Ζωικά είδη, πουλιά, δάση, νερά αφανίζονται. Ανεπανόρθωτες βλάβες του παγκόσμιου οικοσυστήματος, όπως το λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής, αντί να προκαλούν κύματα συναγερμού αναστροφής, ανοίγουν ορέξεις στο αχαλίνωτο κυνήγι νέων ενεργειακών πόρων και εκλαμβάνονται ως τεράστιες ευκαιρίες νέων κερδοφόρων αγορών, προκαλώντας μάλιστα έριδες ανάμεσα στα όμορα κράτη (Ρωσία, ΗΠΑ, Σουηδία, Καναδά, Δανία κ.λπ.), που έσπευσαν να διεκδικήσουν και οριοθετήσουν τα “οικόπεδά” τους, “καπαρώνοντας” τη μελλοντική εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου (κυρίως πετρελαίου), όσο και τη συντόμευση των εμπορικών οδών για τη ναυσιπλοΐα, αλλά και την τουριστική εκμετάλλευση. Αν κάποιοι μέχρι πρόσφατα θεωρούσαν όλα τούτα ευφάνταστες καταστροφολογικές προφητείες, σήμερα δεν είναι παρά εφιαλτική πραγματικότητα. Προς δόξαν της ατέρμονης συσσώρευσης του κεφαλαίου.

Το αδηφάγο κεφαλαιοκρατικό σύστημα, από τη μια απορρυθμίζει ραγδαία την αρμονία του παγκόσμιου οικοσυστήματος, την προϋπόθεση της ίδιας της ζωής, και από την άλλη παροξύνει τις αβυσσαλέες κοινωνικές συνθήκες του απόλυτου πλούτου και της απόλυτης φτώχειας, φορτώνοντας παράλληλα τις κρίσεις του στους εργαζόμενους, ρίχνοντας κατά εκατοντάδες χιλιάδες στα τάρταρα της ανεργίας και της εξαθλίωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει το 40% του παγκόσμιου πλούτου! Ουδέποτε στο παρελθόν παρήχθη στον πλανήτη τόσος όγκος πλούτου εν μέσω τέτοιας έκτασης κρατικοπιστωτικής, αλλά κυρίως κοινωνικής, χρεωκοπίας και εξαθλίωσης. Η ακόρεστη δίψα για κέρδη, με όσα αυτά συνεπάγονται, είναι το οξυγόνο του συστήματος.

Σ’ αυτό το πλαίσιο πρέπει να ειδωθεί και η πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι εκεί, όλα είχαν εκχωρηθεί εν λευκώ σε μια εταιρεία, γι’ αυτό και κρεμάστηκαν όλα (και το κράτος) από μια εταιρεία, η οποία ελαχιστοποιώντας το κόστος και μεγιστοποιώντας τα κέρδη, αδιαφορώντας για το βαρύ τίμημα σε ζωές, αλλά και για το πολλαπλό οικολογικό πλήγμα πλανητικών διαστάσεων, οδήγησε στην καταστροφή της Φουκουσίμα. Μια “ειδησούλα”, μάλιστα, αναφέρει ότι η ιαπωνική κυβέρνηση προτίθεται να “προσφέρει βοήθεια” στην Tepcο, ώστε να την σώσει από τη χρεωκοπία και να την ενισχύσει για τις πενιχρές αποζημιώσεις που πρόκειται να δώσει σε πληγέντες!

Είναι χαρακτηριστικό ένα άλλο πρόσφατο παράδειγμα, εκείνο της πολυεθνικής ΒΡ: Το μόνο που απασχόλησε τους μετόχους αυτής της γιγαντιαίας πετρελαϊκής εταιρείας, η οποία προκάλεσε πρόσφατα την τεράστια οικολογική καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού (εκτιμάται ότι διέρρευσαν στη θάλασσα 200 εκατομμύρια γαλόνια παχύρευστου πετρελαίου), ήταν τα διαφυγόντα κέρδη! Αυτή, όχι μόνο δεν αναγνωρίζει τις αποζημιώσεις που έχουν επιδικαστεί πρωτοδίκως, αλλά εφεσιβάλλει στα δικαστήρια, τόσο το ύψος όσο και το δικαίωμα λήψης αποζημιώσεων που υποχρεούται να δώσει στα θύματά της. Και φυσικά, μόλις έφυγαν τα φώτα της δημοσιότητας από το θέμα και κόπασαν οι κραυγές διαμαρτυρίας, ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα έδωσε άδεια στην εταιρεία για νέες υποθαλάσσιες μεγάλου βάθους γεωτρήσεις! Διαδρομές παράλληλες, πολιτική ίδια και απαράλλακτη...

Η πυρηνική ενέργεια, η οποία, οφείλουμε να σημειώσουμε, δεν είναι η μόνη διασυνοριακή απειλή, αλλά είναι η μόνη που έχει «άπειρη δύναμη», προπαγανδίζεται από πανίσχυρη μερίδα συμφερόντων ως εναλλακτική, «καθαρή» επιλογή απέναντι στα ορυκτά καύσιμα, που τροφοδοτούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έχει αποδειχτεί με τον πλέον ολέθριο τρόπο και κατ’ επανάληψη (τελευταία με τη Φουκουσίμα), το ακριβώς αντίθετο. Ακόμα και στην απώτατη μελλοντική πιθανότητα να τελειοποιηθεί η πυρηνική τεχνολογία, δεν πρόκειται να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη “απόλυτη ασφάλεια”, για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή είναι συνάρτηση του οικονομικού μεγέθους, δηλαδή του υψηλού -και συνεπώς ασύμφορου- κόστους επένδυσης, οπότε τα διαθέσιμα κεφάλαια θα είναι πάντοτε μικρότερα των απαιτουμένων, τόσο για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών όσο και για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας. Από την άλλη πλευρά, υποφωτίζεται ή συσκοτίζεται η, απροσδιόριστων διαστάσεων, θανάσιμη απειλή των χιλιάδων τόνων πυρηνικών αποβλήτων. Αφήνουμε στην άκρη τον εν δυνάμει φρικώδη κίνδυνο χρησιμοποίησης κάποιων από τα ουκ ολίγα πυρηνικά όπλα, που υπάρχουν στο παγκόσμιο οπλοστάσιο, ή το διόλου απίθανο ενδεχόμενο να δεχτούν τρομοκρατικά χτυπήματα ένα ή περισσότερα από τα ανά τον κόσμο 441 εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας, τα μισά από τα οποία είναι εγκατεστημένα στη Δυτική Ευρώπη. Όπως ανέφερε σε μια πρόσφατη συνέντευξή του ο συγγραφέας Τζόναθαν Σελ «μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η χρήση μόνον 100 ατομικών όπλων σε διένεξη μεταξύ Πακιστάν και Ινδίας (σ.σ. πέρα από τα αμέτρητα θύματα και τις ανυπολόγιστες καταστροφές), θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνικό χειμώνα παγκοσμίως»! (“Ελευθεροτυπία”, 2-4-2011). Η παραφροσύνη του κέρδους δεν είναι παρά η λογική του συστήματος.

Ο καπιταλισμός δεν καλύπτει ανάγκες, δημιουργεί ανάγκες. Δημιουργεί τη δίψα του καταναλωτισμού. Και όπως θαυμάσια έγραψε η Ρόζα Λούξεμπουργκ «η συσσώρευση δεν μπορεί να συντελεστεί παρά μονάχα στο μέτρο που αυξάνονται οι αγοραστικές διέξοδοι» (Ρ. Λούξεμπουργκ, «Η συσσώρευση του κεφαλαίου», τ.1, εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη). Η ατέρμονη μεγέθυνση των οικονομιών και η αχαλίνωτη ανισομερής ανάπτυξη, η οποία τροφοδοτείται από τον ανελέητο ανταγωνισμό, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην υπερμεγέθυνση, που δεν ανακόπτεται παρά μόνο με την έκρηξη και την καταστροφή κεφαλαίων, προκαλώντας παγκόσμιες κρίσεις χρεωκοπίας, οι οποίες οδηγούν αναπόφευκτα σε αντίστοιχης έκτασης πολεμικές συγκρούσεις και προετοιμάζουν τη γενική δομική κρίση του συστήματος. Κι όμως, η φρενήρης κούρσα της ανάπτυξης δεν σταματά, όχι γιατί ισχύει το προβαλλόμενο σαθρό επιχείρημα ότι πρέπει να παραχθεί περισσότερος πλούτος εν ονόματι της εξόδου από την κρίση(!), αλλά «γιατί δεν νοείται ο καπιταλισμός δίχως επέκταση»(Ρ. Λούξεμπουργκ). Όσο συσσωρεύεται ή υπερσυσσωρεύεται ο πλούτος στα χέρια της οικονομικής ολιγαρχίας, τόσο κατεδαφίζεται το όποιο κράτος πρόνοιας και άλλο τόσο αυξάνονται η φτώχεια, τα κοινωνικά δεινά, οι λιμοκτονίες και οι πόλεμοι.

Είναι αυτοκαταστροφικό

το γένος των ανθρώπων;

Όμως, όλα τούτα, δεν οφείλονται στην ανθρώπινη φύση. Το γένος των ανθρώπων δεν είναι εκ φύσεως αυτοκαταστροφικό, ούτε άπληστο, όπως πασχίζουν να μας πείσουν, εδώ και αιώνες, οι αστοί θεωρητικοί, πολιτικοί και οικονομολόγοι. Γι’ αυτό και δεν είναι μοιραίως καταδικασμένο. Ωστόσο, το ταξικό κοινωνικό σύστημα των εγκληματικών ανισοτήτων και σπαραγμών, η παγκοσμιοποιημένη τρομοκρατία του κέρδους, είναι που θριαμβεύει προς το παρόν και οδηγεί την κούρσα. Και συμπαρασύρει, κατά τη γνώμη μου ανεπιστρεπτί, τον πλανήτη και κατ’ επέκταση το ανθρώπινο γένος, σε τεράστιες καταστροφές. Η φύση, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα και γραφόμενα, δεν εκδικείται. Δέχεται αλλεπάλληλα καίρια πλήγματα στην διαιώνια (και μέσα από ασύλληπτες γεωκλιματικές ανατροπές) διαμορφωμένη ισορροπία της. Προειδοποιεί με τρομακτικά πρόδρομα φαινόμενα το ανθρώπινο γένος, που δυστυχώς σύρεται τυφλά στην καταστροφή από τους κερδώους επικυρίαρχους της εκμετάλλευσης και τη δίχως όρια “ανάπτυξη”, πόσα (πέρα από κάθε φαντασία) εφιαλτικά θα υποστεί αν συνεχίσει -που θα συνεχίσει!- να καταληστεύει αλαζονικά την πραγματικά κυρίαρχη, τη Φύση. Κι επειδή ο καπιταλισμός δεν «εξανθρωπίζεται», και επειδή η μία κρίση προετοιμάζει την επόμενη και η μία καταστροφή φέρνει την άλλη, οι κοινωνικοί αγώνες πρέπει να είναι πλέον άρρηκτα δεμένοι και με την υπεράσπιση της ίδιας της ζωής, απέναντι στις δυνάμεις εκείνες που πριονίζουν το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε. Ο μαζικός αγώνας εναντίον του ταξικού κοινωνικού συστήματος και όσων απολογητών του επιχειρούν να το εξωραΐσουν, είναι ο μόνος δρόμος για να ανακοπεί η πορεία προς την κόλαση.

Ν. Θεοδόσης-Φεξούλης