1η Μαΐου

«Δεν το ξέρεις;

Μιλάνε για επανάσταση.

Ακούγεται σαν ψίθυρος».

Στίχοι από το τραγούδι “talkin’ about a revolution”

της Tracy Chapman

1η Μαΐου, ημέρα ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη. Ημέρα των εργατών.

Η αφορμή για τον εορτασμό αυτής της ημέρας είναι η εξέγερση των εργατών του Σικάγου. Τον Μάη του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας 8ωρο ωράριο και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγου στις αρχές Μάη του 1886, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών του Καναδά το 1872.

Άφησε εποχή το σύνθημα των εργατών της 1ης Μαϊου του 1886 “Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο”.

Την 1η Μαΐου του 1886 συμμετείχαν 400.000 άνθρωποι στις απεργίες που ξέσπασαν σε όλη τη χώρα και πάνω από 80.000 στο Σικάγο.

Ο αντίκτυπος της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου ήταν έντονος και στη χώρα μας:

· Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα από τον σοσιαλιστικό σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Έναν χρόνο μετά διαδήλωσαν 2.000 εργάτες ζητώντας οχτάωρο, το δικαίωμα της αργίας την Κυριακή και κρατική ασφάλιση, καθώς και αποζημίωση για τα θύματα των εργατικών ατυχημάτων. Την αμέσως επόμενη χρονιά, το 1894, έγινε μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα, που έληξε με 10 συλλήψεις και την σύλληψη τον Αύγουστο του 1894 του επικεφαλής Σταύρου Καλλέργη.

· Τα γεγονότα των καπνεργατών της Θεσσαλονίκης το 1936 συγκλονίζουν. Ξεκίνησαν από το Φεβρουάριο, με την κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με τη συμπαράσταση και άλλων καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Στρατός και αστυνομία προσπάθησαν να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις με συνολικά 12 νεκρούς και 300 τραυματίες.

· Λίγες μέρες μετά την Πρωτομαγιά του 1944, ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτελεί 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

· Στις 22 Μαΐου 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος ήταν απ’ τα κεντρικά πρόσωπα στην εκδήλωση για την Πρωτομαγιά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού και συμμετείχε σε ειρηνιστικές πορείες τον Απρίλιο του 1963 στην Αθήνα.

· Την 1η Μαΐου του 1976, έχουμε το θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο, μια περίπτωση ιδιαίτερα ύποπτη, καθώς λίγες μέρες πριν από το θάνατό του, είχε φέρει στη δημοσιότητα στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ.

· Τέλος, ο Μάης του 1968 έμελε να σημαδέψει εκείνη τη χρονιά με τα γεγονότα του Παρισιού που αφορούσαν τις εξεγέρσεις των φοιτητών και των εργατών και οδήγησαν σε μια γενικότερη αφύπνιση και κινητοποίηση ολόκληρης της χώρας, κόντρα στην κυβέρνηση Ντε Γκωλ.

Τα παραπάνω αποτελούν χαρακτηριστικά γεγονότα που συνδέονται με την ημέρα της Πρωτομαγιάς, τόσο από εργατική όσο και από πολιτική άποψη και δίνουν τον χαρακτήρα αυτής της ημέρας.

Σήμερα οι εργασιακές συνθήκες, τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, για διάφορους λόγους και μέσα από μια κοινή συνισταμένη εργασιακών επιδιώξεων, οδεύουν προς μια αρκετά δύσκολη και ιδιάζουσα κατεύθυνση, ύπουλης, θα έλεγε κανείς, και υπόγειας κατάργησης κάθε εργασιακής κατάκτησης.

Στο όνομα της σύγχρονης παραγωγής θυσιάζονται όλες εκείνες οι εργασιακές κατακτήσεις, που με αίμα κατακτήθηκαν από το παρελθόν μέχρι σήμερα. Στις μέρες μας, ο καπιταλισμός δείχνει το πιο αποκρουστικό πρόσωπο που έδειξε ποτέ.

Από τη μία παγκοσμιοποίηση, βιοκαύσιμα και ό,τι άλλο υπόσχεται ένα “ευοίωνο” μέλλον και από την άλλη φτώχεια, ομηρία καταναλωτισμού στη δυτική κοινωνία, πείνα και εξαθλίωση στον υπόλοιπο κόσμο.

Ο εργάτης – εργαζόμενος περιθωριοποιείται με ανενδοίαστο τρόπο, ενώ στο όνομα του κέρδους θυσιάζονται αξίες πολύτιμες στη συγκρότηση της κοινωνικής μας ταυτότητας και κατεδαφίζονται κατακτήσεις εργασιακές, που κατοχύρωσαν μετέπειτα εργασιακά δικαιώματα και αξίες.

Αν κάτι στις μέρες μας είναι περισσότερο κατανοητό από ποτέ άλλοτε, είναι η καθημερινή δυσχέρεια που ταλανίζει τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις και η κατάφωρη εκμετάλλευσή τους από τις κυβερνήσεις, τα παγκόσμια εταιρικά τραστ, τα μεγαλοαφεντικά και το μάρκετινγκ.

Εργασιακά ζητήματα που αφορούν το ωράριο εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, το δικαίωμα του εργαζόμενου για ανάπαυση και προσωπική ζωή, καλύτερες εργασιακές συνθήκες και το ασφαλιστικό παραβιάζονται κατάφωρα.

Το ασύδοτο επιχειρηματικό συμφέρον παγιώνεται εις βάρος του εργάτη, ο οποίος είναι η μοναδική κινητήρια δύναμη της παραγωγής.

Ο καθένας από εμάς πρέπει να σπάσει τα όρια του μικρόκοσμού του και να δει ευρύτερα, τη γενικότερη κατάσταση. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ιδιαίτερα εν όψει του ασφαλιστικού για το δημόσιο που ετοιμάζει η κυβέρνηση, ότι πέρα από τα συμφέροντα κάθε εργαζόμενου τα οποία συνδέονται με συγκεκριμένα δημόσια ταμεία, υπάρχει ένα κοινό συμφέρον που συνδέει όλους τους εργαζόμενους ιδιωτικού και δημόσιου φορέα, είναι εκείνο το συμφέρον – δικαίωμα του εργάτη – εργαζόμενου, για προάσπιση όλων των κατακτήσεων, που με αγώνες παγιώθηκαν και σήμερα κατεδαφίζονται ραγδαία.

Η φετινή Πρωτομαγιά, πέρα από τα άλλα δεινά (πόλεμοι, τεράστιες κλιματικές αλλαγές κ.λπ.) βρίσκει την ανθρωπότητα μπροστά σε μια πρωτοφανή επισιτιστική κρίση.

Στην Αφρική, στην Ασία, στη Λατινική Αμερική, η πείνα απειλεί και οι αντιδράσεις των πληθυσμών είναι όλο και πιο βίαιες, καθώς κάποτε το πρόβλημα ήταν οι ποσότητες των τροφίμων, ενώ τώρα είναι οι τιμές.

Για να τα βγάλουν πέρα, οι αφρικανικές οικογένειες αναγκάζονται να κάνουν περικοπές στην εκπαίδευση και την υγεία.

Οι πλούσιες χώρες ρίχνουν το βάρος τους στην παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως βιοκαύσιμα, και έτσι μεγάλες καλλιέργειες, π.χ. το καλαμπόκι, που θα μπορούσαν να θρέψουν εκατομμύρια ανθρώπους, καταναλώνονται για τον σκοπό αυτό.

Η στροφή στα βιοκαύσιμα οδηγεί σε παγκόσμια επισιτιστική κρίση και βάζει φωτιά στις τιμές για δύο λόγους. Για την παραγωγή βιοκαυσίμων χρησιμοποιείται καλαμπόκι, με αποτέλεσμα οι καλλιεργητές να εγκαταλείπουν άλλες καλλιέργειες και να δημιουργείται έλλειψη. Επίσης, η ζήτηση για βιοκαύσιμα αυξάνει τη ζήτηση για καλαμπόκι εκτινάσσοντας κι άλλο τις τιμές. Το καλαμπόκι είναι πρώτη ύλη στη διατροφική αλυσίδα. Είναι ενδεικτικό ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν έως το 2017 να κινούνται στο έδαφός τους με βιοκαύσιμα το 15% των αυτοκινήτων. Τούτο ανεβάζει σημαντικά τη ζήτηση για καλαμπόκι.

Στις Φιλιππίνες, χιλιάδες διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους της Μανίλα για να ζητήσουν αυξήσεις στους μισθούς τους, καθώς ο πληθωρισμός στη χώρα έχει εκτινάξει στα ύψη τις τιμές των τροφίμων.

Στο Περού περισσότερες από χίλιες γυναίκες διαδήλωσαν, έξω από το κτίριο του κογκρέσου στη Λίμα, χτυπώντας άδειες κατσαρόλες και πιάτα, για να ζητήσουν από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών σε βασικά είδη διατροφής. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στο Περού επιβιώνουν με τα συσσίτια που διοργανώνονται από διάφορες οργανώσεις σε όλη τη χώρα, καθώς περίπου 12 εκατομμύρια πολίτες, δηλαδή το 42% του πληθυσμού, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Τέλος στην Τουρκία, η αστυνομία απαγόρευσε συγκέντρωση των συνδικάτων και προχώρησε σε δεκάδες συλλήψεις.

Όσο για την Ελλάδα, είναι χαρακτηριστικό το πρωτοσέλιδο των ΝΕΩΝ με τίτλο «Σοκ ακρίβειας στα 7 χρόνια του ευρώ». Αναφέρεται:

«Τα διπλά και παραπάνω απ’ όσα πλήρωναν οι καταναλωτές στις καθημερινές συναλλαγές το 2001 –τις παραμονές της έλευσης του ευρώ στη ζωή μας – πληρώνουν σήμερα. Επτά χρόνια μετά, οι χειρότεροι φόβοι που είχαν διατυπωθεί τότε για έκρηξη των τιμών μέσω των στρογγυλοποιήσεων και της αισχροκέρδειας, είναι πραγματικότητα».

Ενώ σε πρωτοσέλιδο άρθρο της «Ελευθεροτυπίας», στις 2-5-2008, καταγγελλόταν για τις μίζες ΟΤΕ-C4I: «Λαδώναμε τον ΟΤΕ για να μας πληρώνει ακριβότερα»!

Υπάρχει κάτι διαχρονικά τερατώδες στη φράση του Χένρυ Φορντ ιδρυτή της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας, φράση που θα έλεγε κανείς ότι παγιώνει την τακτική των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων ενάντια στους εργαζόμενους και τους πολίτες:

«Υπάρχει κάτι το απαραβίαστο στις μεγάλες επιχειρήσεις. Οτιδήποτε είναι οικονομικά σωστό είναι και ηθικά σωστό».

Παναγιώτης Τζίνος