Πραιτοριανισμός: από την ελληνική πραγματικότητα στην ευρωπαϊκή

Η καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων και ό,τι αυτό συνεπάγεται στην έσχατη μορφή του, ποτέ δεν αποτέλεσε παρελθόν στον υποτιθέμενο πολιτισμένο δυτικό κόσμο και δη στον ευρωπαϊκό. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, μια χώρα που προσμετρά τριάντα τρία χρόνια δημοκρατίας, από το 1974 και μετά, ενώ τα χρόνια πριν το 1967, χρονιά ανόδου της χούντας, χαρακτηρίζονταν από πολιτικές ανακατατάξεις, συγκρούσεις, με τα σημάδια του εμφυλίου να είναι έντονα αισθητά στην κοινωνία.

Πριν μερικές μέρες, όλοι μας γίναμε μάρτυρες μιας ανείπωτης βαρβαρότητας, μιας κατεξοχήν σαδιστικής μεταχείρισης κρατουμένων από αστυνομικούς. Μιας μεταχείρισης, που παραπέμπει στα σκοτεινά χρόνια του παρελθόντος.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, η τηλεόραση συγκλονίζει, προβάλλοντας το συγκεκριμένο περιστατικό. κάποιοι θα έλεγαν ότι αφυπνίζει. Δυστυχώς, όμως, η συχνή επανάληψή του, στα πλαίσια του ότι η είδηση πουλάει, οδηγεί το συγκεκριμένο περιστατικό σε μια «φυσικοποίηση», κατά την οποία χάνει την ιδιαιτερότητά του, το νόημα και, πολλές φορές, τη σημασία του. Είναι ακριβώς αυτή η ύπουλη λειτουργία του συστήματος από τη μια να το προβάλει και να το καταδικάζει, χρησιμοποιώντας δημοκρατικά προσχήματα, και από την άλλη με τη συχνή επανάληψή του να το πουλάει σαν είδηση, καθιστώντας το σαν αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητάς μας, σαν ένα απλό παράπτωμα.

Και είναι ακριβώς αυτή η απλούστευση που εγκλωβίζει σε μια επιφανειακή προσέγγιση, εξαντλώντας και αποδυναμώνοντας τη σύνθετη κριτική στάση.

Το παρελθόν, είναι παρόν και μέλλον και δυστυχώς, όσο ενθαρρύνονται καταστάσεις ή άτομα με κατασκευασμένα ιδεολογικά κίνητρα, άτομα επιρρεπή στον φανατισμό και σε ακροδεξιές συμπεριφορές, θα εμφανίζονται δείγματα κατάπτωσης και αναξιοπρέπειας, στοιχεία που ταυτίζονται με στιγμιαίες αναβιώσεις άλλων εποχών.

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, ενώ η πολιτεία σύσσωμη καταδικάζει το συγκεκριμένο γεγονός στο όνομα της “δημοκρατίας” (άλλωστε δεν θα μπορούσε να κάνει και αλλιώς), παρατηρείται ένας έντονος καταλογισμός, ότι αυτά τα περιστατικά δεν είναι καινούργια και ότι συνέβαιναν και σε περιόδους άλλων κυβερνήσεων, καθώς και άλλων κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ένα επιχείρημα που ακούστηκε κατά κόρον από πολιτικούς του κυβερνώντος κόμματος.

Για τον απλό πολίτη, η παραπάνω διαπίστωση δεν είναι καινούργια. Αντίθετα είναι μια παγίδα, γιατί επιχειρεί να «απαλύνει» τέτοιου είδους περιστατικά, εδραιώνοντας τη διαχρονικότητά τους, με αποτέλεσμα να θεωρούνται αναμενόμενα και φυσικά, οδηγώντας υπερασπιστικά στην πιο ανήθικη και άθλια συναίνεση, το μοίρασμα των ευθυνών μέσα στην πάροδο του χρόνου, το μοίρασμα των ευθυνών κατά γεωγραφικά μήκη και πλάτη.

Τέτοια φαινόμενα δεν θα πάψουν να υπάρχουν, όσο θα διαμορφώνονται όργανα τάξης–εκτελεστές, όργανα τάξης με άρρωστη ψυχοπαθολογία, όργανα ενός συστήματος άρρωστου και επικίνδυνου.

Τελειώνοντας, παραθέτω ένα απόσπασμα του Γεράσιμου Κουβαρά, διευθυντή του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας με τίτλο «50 χρόνια Ευρωπαϊκή Ένωση – Το χάσμα ανάμεσα στις υποσχέσεις και στην πράξη», όπως δημοσιεύθηκε στις ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ, την τριμηνιαία έκδοση της Ελληνικής Επιτροπής της Διεθνούς Αμνηστίας:

«Συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης και οι ηγέτες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντήθηκαν στο Βερολίνο για να συνυπογράψουν μια Διακήρυξη γεμάτη αυτοθαυμασμό και επαναλήψεις ενός ευχολόγιου υποσχέσεων. Στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Ένωση συχνά αυτοπαρουσιάζεται ως ο φάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που φωτίζει ολόκληρο τον πλανήτη. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ των υποσχέσεων και των πράξεών της, τόσο μέσα όσο και έξω από τα σύνορά της.

Χωρίς τη συμβολή της Ευρώπης, μερικοί άνθρωποι δεν θα πάσχιζαν σήμερα να επουλώσουν τα τραύματά τους από τα βασανιστήρια που υπέστησαν σε κελιά φυλακών σε διάφορα μέρη του κόσμου. Χωρίς τις πληροφορίες που πρόσφεραν ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες, μερικά από τα θύματα έκνομων μεταγωγών ενδεχομένως δεν θα είχαν καν απαχθεί. Χωρίς πρόσβαση στις εγκαταστάσεις αεροδρομίων και τον εναέριο χώρο της Ευρώπης, τα αεροσκάφη της CIA θα είχαν δυσκολευτεί περισσότερο να μεταφέρουν το ανθρώπινο φορτίο τους.

Εν ολίγοις, η Ευρώπη υπήρξε συνένοχος των ΗΠΑ στο έγκλημα».

Παναγιώτης Τζίνος