Γνωρίστηκα με το Νίκο Θεοδόση ένα παγωμένο πρωινό του Φλεβάρη. Πάνε δέκα χρόνια τώρα. Ήταν εκείνες οι μέρες που μια κουστωδία νεοδιόριστων περιφερόταν από γραφείου εις γραφείον και από τράπεζα σε υπηρεσία και τούμπαλιν. Ήταν εκείνες οι πρώτες μέρες, το βάρβαρο ξύπνημα, σκοτάδι μέχρι να φτάσεις στη δουλειά, σκοτάδι μέχρι να χτυπήσεις κάρτα, σκοτάδι πίνοντας τον πρώτο καφέ και βαθύ σκοτάδι μέχρι να καταλάβεις πώς δουλεύει τούτο ’δω το πράγμα. Θυμάμαι ότι διάβαζε ένα δοκίμιο –γεγονός που μου έκανε μεγάλη εντύπωση– καθόσον το παράδοξο της ώρας, καθώς και η αντίληψη που είχα –στερεότυπο– ότι η ανάγνωση και ο δημοσιοϋπαλληλικός τομέας ακολουθούν βίους παράλληλους, μου προξένησε μεγάλη εντύπωση. Ήταν εκείνες οι μέρες επίσης που οι συνελεύσεις του Συλλόγου γίνονταν στα πιεστήρια. Σημειωτέον ότι είχα να βρεθώ σε συνέλευση από τα φοιτητικά μου χρόνια. Αμέσως όμως διακρίνεις τον άνθρωπο που στέκεται στο ύψος του. Που σκύβει επάνω στο ανθρώπινο πρόβλημα και όχι στο κόμμα –αυτό το σαράκι της δημόσιας διοίκησης–, που δεν τάζει και δεν υπόσχεται ούτε θέσεις, ούτε χρήματα, ούτε την εύνοια της διοίκησης, αλλά που λέει τα πράγματα ως έχουν.
Αργότερα έτυχε να συναντηθούμε σε κάποιες εκθέσεις βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως, εκεί όπου διακρίνεις αυτό που ο Φλωμπέρ αποκαλεί Βιβλιομανία. Παρένθεση, το εν λόγω βιβλίο είναι και η πιο άρτια τυπογραφική έκδοση εν Ελλάδι.
Περνώντας ο καιρός συνεργαζόμασταν όλο και πιο συχνά με το Νίκο. Σχεδιάσαμε μαζί το λογότυπο της μοναδικής εφημερίδας που κυκλοφορεί στο Εθνικό Τυπογραφείο, της Αγωνιστικής Κίνησης Εθνικού Τυπογραφείου. Πορεύτηκα μαζί του στο συνδικαλιστικό τομέα. Ο Νίκος πάντα πιστός στις αρχές του. Συνδικαλισμός και εξουσία δεν συμβαδίζουν. Όχι συνδικαλιστής και διευθυντής, ούτε συνδικαλιστής και διευθυντής και μέλος του ΤΑΠΕΤ και μέλος αμειβόμενης επιτροπής και μέλος του Υπηρεσιακού Συμβουλίου και πάει λέγοντας. Είπαμε, συνδικαλισμός και εξουσία δεν συμβαδίζουν. Ή θα είσαι συνδικαλιστής ή θα ασκείς εξουσία, όχι όμως και να ασκείς εξουσία μέσω της συνδικαλιστικής σου ιδιότητας ή μέσω του κόμματος που υποστηρίζεις. Ούτε προϊστάμενος δεν μπορείς να είσαι, αν είσαι συνδικαλιστής. Αυτόν το δρόμο ακολούθησε ο Νίκος. Τον δρόμο τον λιγότερο ταξιδεμένο. Τον δύσκολο δρόμο, τον κακόβατο. Έλεγε ένας παλιός μου δάσκαλος: Δεν είναι βασιλική η οδός της γνώσης. Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να καταλάβω ότι η βασιλική οδός είναι η εύκολη οδός η ασφαλτοστρωμένη και δυστυχώς ή ευτυχώς, τούτη η γης πορεύεται από όσους ακολουθούν το δύσβατο δρόμο. Να μ’ αγαπάτε και αξύριστο γιατί ξυρισμένο με αγαπάνε όλοι έλεγε ο ποιητής. Ποιος δεν θα ’θελε το επίδομα θέσης προϊσταμένου στο μισθό και στη σύνταξη. Νομίζω ότι λίγοι από εμάς μπορούμε να αρνηθούμε. Κι όμως ο Νίκος τα αρνήθηκε, μέχρι και τούτες τις μέρες, λίγο πριν βγει στη σύνταξη μένει πιστός στις αρχές του: παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο.
Και να, μ’ αυτά και μ’ αυτά που πέρασαν δέκα χρόνια. Και έτσι, πώς να σκιαγραφήσεις έναν άνθρωπο σε μια παρένθεση της ζωής του; Μάλλον δύσκολο και επικίνδυνο. Οπότε είναι μάλλον προτιμότερο να προσπαθείς να περιγράψεις τι έμαθες. Η λέξη «έμαθες» όχι με την προτεσταντική έννοια του όρου, αλλά με την έννοια της καθ’ ημάς ανατολής, δηλ. ως αντίδωρο.
Νομίζω έτσι ότι δύο πράγματα μπορείς να πεις ότι έμαθες. Πρώτο: την πίστη στις αρχές σου. Ποτέ μην πεις: εγώ ελπίζω να τη βολέψω. Δεύτερο: την πίστη στον άνθρωπο. Αγάπησε τα λάθη σου, αυτά σε κάνουν να προχωράς.
Τούτο το κείμενο γράφτηκε στα τέλη του Δεκέμβρη του 2010.
Έριξα μια ματιά στο βιβλίο εργασιών του 2000. 1.250 εργασίες είχαν εκδοθεί τότε. Φέτος δεν είναι ούτε 250. Έτσι για να δούμε που πάμε.
Συγχωρέστε μου τη χρήση του πρώτου ενικού προσώπου, αλλά μιλώ από καρδίας.
Γιώργος Τσίπης
