Είδα το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ «Fahrenheit 9/11». Ο Μ. Μουρ μετά τον «Ακήρυχτο Πόλεμο», το πρώτο του ντοκιμαντέρ, καταπιάνεται με γεγονότα πριν και μετά την 11/9/2201. Ξεκινώντας από το γνωστό θέμα νοθείας των προεδρικών εκλογών με την εκλογή του Τζωρτζ Μπους τζούνιορ, εστιάζει το ενδιαφέρον του στις στενές χρηματοοικονομικές σχέσεις των οικογενειών Μπους και Λάντεν, φτάνει στο χτύπημα της 11/9, στη φυγάδευση αμέσως μετά πολλών μελών της οικογένειας Λάντεν που ήταν ήδη εγκαταστημένοι στις ΗΠΑ και καταλήγει στον πόλεμο του Ιράκ και τις επιπτώσεις του στην ιρακινή και αμερικανική κοινωνία.
Σαφώς ο Μουρ είναι οπαδός των Δημοκρατικών, παρότι έχει ασκήσει κριτική εναντίον τους (θα προτιμούσαμε να ανήκει στην ανεξάρτητη αμερικανική αριστερά) είναι πολέμιος του Μπους κι έχει κατηγορηθεί από κάποιους για λαϊκισμό. Με λίγα λόγια δεν αρνείται το σύστημα. Όμως πέρα από αυτά, δεν παύει να είναι ένας εξαιρετικός κινηματογραφιστής, που δείχνει πολλές φορές με συγκλονιστικό τρόπο την αλήθεια.
Εκπληκτικός είναι ο τρόπος της σκιαγράφησης του πορτρέτου του Μπους, ενός Προέδρου που η γελοιότητά του είναι κάτι παραπάνω από εμφανής στην ταινία. Η φράση του: «Αφού υπάρχουν τηλέφωνα και φαξ, ποιος ο λόγος να βρίσκομαι στον Λευκό Οίκο», έχει μείνει παροιμιώδης, μια και όταν εκλέχθηκε προτίμησε να κάνει διακοπές διαρκείας. Πριν γίνει Πρόεδρος, ως επικεφαλής της εταιρείας UROCAL, είχε εισπράξει 1,5 δισ. δολάρια από τη οικογένεια Λάντεν, προκειμένου η εν λόγω εταιρεία να προβεί σε γεωτρήσεις προς ανεύρεση πετρελαίου στο Τέξας, για να αποδειχθεί στο τέλος ότι τα πηγάδια που διανοίχτηκαν ήταν στεγνά. Το παιχνίδι για την εκλογή του παίχτηκε κυρίως στη Φλόριντα, όπου κυβερνήτης της Πολιτείας είναι ο αδελφός του. Στην καταμέτρηση των ψήφων παρευρισκόταν η υπεύθυνη της προεκλογικής του καμπάνιας ενώ επικεφαλής της διενέργειας έρευνας πάνω στη νοθεία του εκλογικού αποτελέσματος ήταν ο προσωπικός του δικηγόρος. Έτσι λοιπόν η κατάληψη της εξουσίας έγινε πραξικοπηματικά.
Η πρώτη ημέρα στο Λευκό Οίκο αποκαλυπτική. Πλήθος διαδηλωτών στο δρόμο ενάντια στην εκλογή του Μπους, πετάνε αβγά στη λιμουζίνα του και φωνάζουν συνθήματα εναντίον του.
Είναι γνωστές οι σχέσεις των Μπους με την CRLYLE, έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους εταιρειών στις ΗΠΑ, όπου ο Αμερικανός Πρόεδρος υπήρξε στέλεχος, ο πατέρας του ανώτερος σύμβουλος, ενώ η οικογένεια Λάντεν από τους κύριους μετόχους της. Η CARLYLE, ανάμεσα σε άλλες δραστηριότητες, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του αμυντικού συστήματος των ΗΠΑ. Δεν κατασκευάζει η ίδια όπλα αλλά αγοράζει εταιρείες πολεμικού εξοπλισμού, τις οποίες και ανασυγκροτεί, έτσι ώστε να μπαίνουν δυναμικά στην παραγωγή και πώληση όπλων. Οι Ταλιμπάν, τα άλλοτε χαϊδεμένα παιδιά της αμερικανικής κυβέρνησης και των μεγάλων εταιρειών πετρελαίου, εξαγοράστηκαν με εκατομμύρια δολάρια όταν δρομολογήθηκαν τα σχέδια κατασκευής του πετρελαιαγωγού Ιράκ – Αφγανιστάν – Τουρκμενιστάν (ο οποίος εν τέλει δεν κατασκευάσθηκε) από την UROCAL. Δεν ικανοποιήθηκαν, ζήταγαν όλο και περισσότερα και όταν δεν τους δόθηκαν στράφηκαν εναντίον των Αμερικανών.
Ξεχωρίζω μερικές σκηνές από την ταινία: ένας νεαρός σε μια επαρχιακή πόλη του αμερικανικού νότου δείχνει μια σειρά από εγκαταλελειμμένα – ερειπωμένα σπίτια που θυμίζουν βομβαρδισμένο τοπίο, περιοχές που σπαράζονται από τη φτώχια και την ανεργία. «Κι εδώ Βαγδάτη είναι», λέει ο νεαρός. Άλλη σκηνή: Στρατολόγοι βγαίνουν στη γύρα για να δελεάσουν νεαρούς, προκειμένου να καταταγούν. Νέοι που πάνε στον πόλεμο για να ξεφύγουν από την ανεργία. Μια μάνα πείθει τον γιο της να καταταγεί γιατί δεν έχει λεφτά να τον σπουδάσει!
Οι αντιφάσεις της αμερικανικής κοινωνίας μέσα από ειδήσεις που περνούν στα «ψιλά» των ΜΜΕ, αφού κυριαρχεί πλήρως η κυνική προπαγάνδα.
Ακολουθούν οι εικόνες του πολέμου, ένα κάρο με νεκρούς Ιρακινούς. Ένας Ιρακινός κρατάει στα χέρια του ένα νεκρό μωρό, παιδιά νεκρά, έφοδοι Αμερικανών σε σπίτια αθώων.
Η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ δουλεύει αποτελεσματικά. Κύριος στόχος το κέρδος, ανεξαρτήτως τιμήματος. Η πολεμική μηχανή τρέφεται με νέο αίμα. Το χτύπημα της 11/9 αποτελεί αφορμή για πόλεμο. Τα «γεράκια» - η στρατιωτική μηχανή – και η ακροδεξιά ομάδα των Ράμσφελντ – Γούλγοβιτς περίμεναν καιρό αυτή τη στιγμή. Αμέσως μετά το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους κατατέθηκε προϋπολογισμός 400 δισ. δολαρίων για αμυντικές δαπάνες από τα οποία τα 70 δισ. για νέα όπλα. Στο Αφγανιστάν, απ’ όπου κατάγεται και όπου δρα η οικογένεια Λάντεν, στέλνεται μόνο δύναμη 3.000 στρατιωτών.
Η επίθεση αποφασίστηκε να γίνει στο Ιράκ, με ασαφή και αναληθή επιχειρήματα, αφού κατά κοινή ομολογία, όπλα μαζικής καταστροφής δεν υπάρχουν. Αυτά που υπήρχαν είχαν ήδη καταστραφεί από τους Αμερικάνους στον πόλεμο του κόλπου. Ήταν τα όπλα αυτά με τα οποία οι ίδιοι οι Αμερικανοί είχαν εφοδιάσει τους Ιρακινούς επί Προεδρίας Ρέιγκαν και Μπους του πρεσβυτέρου προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τον Σαντάμ Χουσεΐν εναντίον του Ιράν και των Κούρδων αυτονομιστών. Τα περισσότερα όπλα δόθηκαν στο Ιράκ από τους Αμερικανούς μέσω των Σαουδαράβων. Πριν από κάθε επίθεση, οι Αμερικανοί εμφανίζονται ως πολέμιοι της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γράφοντας αυτό το σύνθημα στη σημαία τους. Η Σαουδική Αραβία, όμως, μία από τις πιο φρικτές δικτατορίες αυτή τη στιγμή, είναι ο καλύτερος φίλος των ΗΠΑ. Υπάρχουν και τα σχέδια του αγωγού πετρελαίου. Υπάρχουν και οι επενδύσεις των πλούσιων Σαουδαράβων στις ΗΠΑ που φτάνουν το ένα εκατομμύριο δολάρια.
Πόσες και πόσες άλλες δικτατορίες εγκατεστημένες με τις ευλογίες των ΗΠΑ από την Ινδονησία ως το Κογκό/Ζαΐρ, τη Καμπότζη και άλλες δεν έχουν υπάρξει από το παρελθόν μέχρι και σήμερα.
Με αφορμή τούτο το εγκληματικό σκηνικό πολέμου, έρχεται αυθόρμητα στο νου η σθεναρή στάση του 23χρονου Έλληνα κελευστή Γιώργου Μοναστηριώτη που αρνήθηκε ν’ ακολουθήσει στις πολεμικές επιχειρήσεις τη φρεγάτα «Ναυαρίνο», αρνήθηκε να έχει έστω και την παραμικρή ανάμειξη στο βρώμικο πόλεμο που διεξάγουν οι ΗΠΑ στο Ιράκ. Πλήρωσε με φυλάκιση την αντιπολεμική στάση του, υπέστη απίστευτες πιέσεις και ταλαιπωρίες, μέχρι που, πρόσφατα, μετά τις δυναμικές αγωνιστικές κινητοποιήσεις πολλών οργανώσεων, αφέθηκε ελεύθερος μέχρι να εκδικασθεί η έφεσή του! Στον αντίποδα, ο ανεγκέφαλος Ηλίας του survivor, στρατιώτης όντας, το ‘σκασε από τα ΟΥΚ προκειμένου να συμμετάσχει σε ένα ριάλιτι αίσχος, πέρασε μετά ναυτοδικείο και αθωώθηκε! Δίκες – παρωδίες μιας ψεύτικης δημοκρατίας, που με το ένα χέρι καταδικάζει αγωνιστές, ενώ με το άλλο αθωώνει τηλεοπτικά σκουπίδια.
Αλλά ας μην ξεχνάμε την τραγικά επίκαιρη φράση της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Αφροαμερικανής συγγραφέως Τόνι Μόρισον:
«Η βία οδηγεί στη βία».
Τζίνος Παναγιώτης
3/2004
