Ολυμπιακά έργα και εργατικά ατυχήματα

«Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;

Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.

Οι βασιλιάδες κουβάλησαν τα αγκωνάρια;

Και τη χιλιοκατεστραμένη Βαβυλώνα ποιος την ξανάχτισε τόσες φορές;

Σε τι χαμόσπιτα της Λίμας της χρυσόλαμπρης ζούσαν οι οικοδόμοι;

Τη νύχτα που το Σινικό Τείχος αποτελειώσαν, που πήγανε οι χτίστες;

Η μεγάλη Ρώμη είναι γεμάτη αψίδες θριάμβου. Ποιος τις έστισε;»

Μπέρτολ Μπρεχτ «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει», 1935

Ένα εξαιρετικά σοβαρό κεφάλαιο στα πλαίσια της προετοιμασίας των έργων για τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων είναι η ασφάλεια των εργαζομένων, καθώς και οι εργασιακές σχέσεις αντίστοιχα.

Ας ξεκινήσουμε, χωρίς να επεκταθούμε, από μια μικρή αναφορά ως προς τον «εθελοντισμό». Είναι γεγονός ότι ο εθελοντισμός υποβαθμίζει την έννοια της προσφοράς, ενδεχομένως και της εργασίας, καθώς καταργεί το στοιχειώδες αντίτιμο προσφοράς έργου και οδηγεί τις εργασιακές σχέσεις σε ύποπτα μελλοντικά πεδία σκιασμένα από εκ νέου διαμορφώσεις στον τομέα της εργασίας.

Σχετικά με την ασφάλεια των εργαζομένων ως προς τη διαδικασία κατασκευής των ολυμπιακών έργων, σύμφωνα με δημοσιεύματα σε έγκυρες καθημερινές εφημερίδες, μπορούμε να αναφερθούμε στα εξής στοιχεία:

1. Απελευθέρωση των ωραρίων στα εργοτάξια, με βασικό επιχείρημα τον απαιτούμενο χρόνο ολοκλήρωσης των ολυμπιακών έργων, με άλλα λόγια επετράπη στους εκπροσώπους της εργοδοσίας του κατασκευαστικού τομέα η 60ωρη απασχόληση χωρίς υπερωρίες.

2. Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και αναζήτηση φτηνού εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες, ώστε να τηρηθούν και τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης των έργων. Παρά τις υποσχέσεις για δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, το ελληνικό Δημόσιο προτίμησε τη λύση των ξένων εργαζομένων, ενώ στα λόγια έμεινε η εξαγγελία για κατάρτιση ανέργων στις ειδικότητες που παρατηρείται έλλειψη (μηχανικός ασφαλείας, βοηθός εργοταξιάρχη, μηχανολόγος μηχανημάτων τεχνικών ελέγχων κ.λπ.)

3. Είναι καθεστώς η εργοδοτική αυθαιρεσία στα μεγάλα ολυμπιακά έργα, με αποτέλεσμα να μην πληρώνονται υπερωρίες, το 7ωρο των οικοδόμων ‘εγινε 12ωρο και 19ωρο, το 5ήμερο έγινε 7’ημερο, ενώ η απειλή της απόλυσης σκιάζει τη συνδικαλιστική δράση.

4. Η ασφάλιση των εργαζομένων ψαλιδίζεται. Εκτός από την ανασφάλιστη δουλειά του Σαββατοκύριακου, δεν διασφαλίζονται ούτε καν οι συμβατικές αποδοχές των εργαζομένων στο ύψος του πραγματικού μεικτού ημερομισθίου. Το μέγεθος της εισφοροδιαφυγής έχει διαπιστωθεί από την επιθεώρηση εργασίας και το ΙΚΑ.

5. Εξαιρετικά κακές συνθήκες εργασίας: Έλλειψη πόσιμου νερού, αποδυτηρίων και τουαλετών, δεν υπάρχουν σκαλωσιές στις εργασίες κατασκευής καλουπιών, έλλειψη ασθενοφόρου, δεν χρησιμοποιούνται επαγγελματίες χειριστές μηχανημάτων.

6. Έλλειψη γιατρού εργασίας τις ώρες λειτουργίας του εργοταξίου, ένα ζήτημα που αφήνει αιχμές και για τις δημόσιες υπηρεσίες «εργοστασιακού χαρακτήρα», όπως το Εθνικό Τυπογραφείο.

Αν προσθέσουμε και την τακτική του «διαίρει και βασίλευε», τότε καταλαβαίνουμε το μέγεθος της άγριας εκμετάλλευσης των εργατών μέσα στα εργοτάξια των ολυμπιακών έργων.

Αξίζει να αναφερθεί ότι απέναντι στον έναν νεκρό του Σίδνεϊ, η Αθήνα αριθμεί ήδη 13 νεκρούς στα ολυμπιακά εργοτάξια, μεταξύ Δεκεμβρίου 2001 και Δεκεμβρίου 2003, ενώ οι εργοδότες φιμώνουν τα στόματα των θυμάτων με λίγα ευρώ.

Τέλος, ο αρχικός προϋπολογισμός της Ολυμπιάδας (χωρίς τα έξοδα του οργανισμού «Αθήνα 2004») ήταν 2,2 δισ. ευρώ. Λίγο πριν παραδώσει το ΠΑΣΟΚ, το κόστος των έργων έφτανε ήδη επισήμως τα 4,6 δισ. Και σήμερα πια πολλοί μιλούν για 8 δισ. ευρώ ή ακόμα και για 12 δισ. ευρώ, χωρίς να συμπεριλάβουμε και το ενδεχόμενο κόστος της «ασφάλειας» που θα απορρέει από τη συνδρομή του ΝΑΤΟ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την εκμετάλλευση στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων τη συναντάμε και πέρα από τα εργοτάξια των ολυμπιακών έργων, στην απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων και στην καταστρατήγηση της αργίας της Κυριακής σε όλη την επικράτεια «για την εξυπηρέτηση των τουριστών». Κι ας ξεχνάμε το καθεστώς συναγερμού που θα επικρατεί, τις ενδεχόμενες συλλήψεις και τους περιορισμούς μετακίνησης και επικοινωνίας στο όνομα της «ασφάλειας».

Στην Αρχαία Ελλάδα όταν κάποιος αθλητής εκπρόσωπός μιας πόλης – κρότους έβγαινε νικητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τότε γκρεμίζονταν εκούσια ένα τμήμα του τείχους της πόλης για να περάσει, θέλοντας έτσι να δείξουν ότι η ασφάλεια της πόλης δεν στηριζόταν στα τείχη αλλά στη ρώμη και στην ανδρεία του νικητή.

Σήμερα οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρόκειται να γίνουν κάτω από τη σκιά των τειχών του ΝΑΤΟ, κάτι που αποτελεί τραγική ειρωνεία και κατάντια.

Παναγιώτης Τζίνος

2/2004